2023 yılının son ayına girdiğimiz şu günlerde, 2024 yılında ekonomik ve şirketlerin sürekliliğini devam ettirmenin zor olacağı bir yıl beklentisi ile karşılıyoruz. Şirketlerimizde mali işler alanındaki 2024 yılında uygulanacak olan 31.12.2023 tarihli bilanço kalemlerinde Enflasyon Düzeltmesi, 2024 yılında e-deftere geçecek firmaların ne yapacaklarına, L.T.D ve A.Ş. firmaların asgari sermeye tutarlarındaki değişikliklere, son olarak devletin vergi, harç ve cezaları uygulanacak yeniden değerleme (artış) oranına kısaca değineceğiz.
1.BİLANÇOLARDA ENFLASYON DÜZELTMESİ
Bilançolarda enflasyon düzeltmesi, parasal olmayan değerlerin (stoklar, maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ve benzerleri), enflasyon düzeltmesinde dikkate alınacak tutarlarının finansal tabloların hazırlandığı tarihteki satın alım gücünü yansıtacak şekilde, gerçek durumu ifade eder hale gelmelerini sağlamak için, düzeltme katsayısı ile (enflasyon oranı-ÜFE gibi) çarpılarak (satın alma gücünün) tekrar hesaplanması olarak tanımlanabilir.
Örneğin; 2015 yılında aldığımız bir araç 150.000 TL olarak (arsa, bina, stok vb. kalemler) bilançodaki değeri,düzeltme katsayısı ile (enflasyon oranı-ÜFE gibi) çarpılarak (satın alma gücü) bugünkü değeriyle hesaplayıp 600.000 TL bulduğumuzu varsayalım .
Bu aracımızın değerini bilançoda 600.000 TL olarak enflasyon düzeltmesi olarak bilançoya yazılma işlemidir. Burada nakit kalemler haricindeki tüm bilanço kalemleri değerleme yapılacaktır.
Yüksek enflasyon dönemlerinde mali tablolarda enflasyonist (fiktif/yüksek) kârlar oluşabilmektedir. Ayrıca bu gerçekten uzak fiktif kazançların vergisi tahakkuk edebilmekte ve yüksek kâr dağıtımları öz sermayenin azalmasına yol açabilmektedir. Enflasyon düzeltmesi ile amaçlanan fiktif kârlılığın giderilmesi, şirketlerin güncel mali performansı/durumunu ölçmeye yardımcı olacak finansal analizlerin daha doğru yapılabilmesidir. Özetle, kazançlarını bilanço esasına göre tespit eden gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri enflasyon düzeltmesi yapmak zorundalar.
Ekim 2023 itibariyle faal gelir vergisi mükellef sayısı (GMSİ hariç) 2 milyon 470 bin, faal kurumlar vergisi mükellef sayısı ise 1 milyon 135 bin. Gelir vergisi mükelleflerinden en az 800 bininin, kurumlar vergisi mükelleflerinden ise en az 1 milyonunun enflasyon düzeltmesi yapması bekleniyor.
Kamuoyunda 2023 yılı enflasyon düzeltmesi ne zaman ve hangi dönem bilançosuna yapılacak?
•2023 hesap dönemi bilançoları kurumlar vergisi mükellefleri: 01 Ocak 2024-30 Nisan 2024
•2023 hesap dönemi bilançoları gelir vergisi mükellefleri :01 Ocak 2024-31
Mart 2024 tarihleri arasında bilançolarını enflasyon düzeltmesine tabi tutulacak!
Düzenleme sonucunda yapılacak uygulama şirketlerin kârını artırabileceği ya da düşürebileceği yönünde etki yapabileceği gibi, şirketlerin vergi matrahını artırıcı ve azaltıcı etki de yapabilecek. Oluşacak sonuç, 2023 vergi matrahını etkilemeyecek. Ancak “düzeltme, 2024 yılıyla birlikte vergisel etki yaratacak.”
2.E-DEFTER, E-FATURA GEÇİŞ SÜREÇİ 2024
Tabloda anlaşılacağı üzere 2022 yılı cirolarına göre ilgili firmalar 01.01.2024 tarihinden itibaren e-deftere geçmek zorundadır.
Yukarıda tabloda ifade edildiği ve ilgili tebliğ de anlatıldığı üzere sektör ayrımı olmaksızın 2023 yılında, brüt satış hasılatı 3 milyon TL ve üzeri olan firmalarımız 01.07.2024 tarihi itibariyle e-faturaya, 01.01.2025 tarihi itibariyle e-deftere geçmek zorundadır.
Gayrimenkul ve/veya motorlu taşıt, inşaat, imalat, alım, satım, kiralama sektörlerinde bulunan firmalar işlemlerini yapan ve bu işlemlere aracılık eden mükelleflerden, 2023 yılı cirosu 500 bin TL ve üzeri olan firmalarımız 01.07.2024 tarihi itibariyle e-faturaya 01.01.2025 tarihi itibariyle e-deftere geçmek zorundadır.
İnternet üzerinden mal veya hizmet satanlar; ister kendi siteleri, gerekse başka bir uygulama üzerinden e-ticaret yaparak, 2023 yılı cirosu 500 bin TL ve üzeri olan firmalarımız 01.07.2024 tarihi itibariyle e-faturaya 01.01.2025 tarihi itibariyle e-deftere geçmek zorundadır
Son olarak sektör ayrımı olmaksızın 2023 Brüt Satış Hasılatı 10 Milyon TL olan firmalarımız 01.07.2024 tarihinde e-irsaliyeye geçmek zorundadır.
3.L.T.D VE A.Ş.’LERDE ASGARİ SERMAYE TUTARININ ARTIRILMASI
25.11.2023 Tarihli ve 32380 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7887 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı uyarınca 01.01.2024 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere Anonim ve Limited Şirketlerin TTK düzenlenen en az sermaye tutarı arttırılmıştır.
26.11.2023 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı’nca yapılan duyuru aşağıdaki bilgilendirmede ifade edilmiştir.
- Anonim şirketler için en az 50.000 TL olan asgari sermaye tutarı 250.000 TL’ye,
- Limited şirketler için en az 10.000 TL olan asgari sermaye tutarı 50.000 TL’ye yükseltilmiştir.
- Kayıtlı Sermaye Sistemini Kabul Etmiş Bulunan Halka Açık Olmayan Anonim Şirket En Az Başlangıç Sermaye Tutarı: 500.000 TL den az olamayacaktır
Söz konusu tutarlar 01 Ocak 2024 itibaren geçerli olmak üzere, yeni kurulacak olan Anonim ve Limited şirketler bakımından uygulanacaktır.
SERMAYESİ BELİRTİLEN TUTARLARIN ALTINDA OLNA MEVCUT ŞİRKETLERİMİZ BAKIMINDAN BU AŞAMADA SERMAYE ARTIRIMI YAPILMASI ZORUNLULUĞU BULUNMAMAKTADIR.
Buna göre en son asgari sermeye tutarları aşağıdaki gibi oluşmuştur; 01.01.2024 tarihinden sonra kurulacak şirketlerde minimum sermaye tutarları:
- Limited şirketlerde 50.000 TL,
- Anonim şirketlerde 250.000 TL,
- Halka açık olmayan ve kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş şirketlerde 500.000 TL
- Spor şirketlerinde 1.000.000 TL
01.01.2024 tarihine kadar 250.000 TL sermayeye sahip Anonim şirketlerde Avukat bulundurma zorunluluğu varken, 01.01.2024 tarihinden sonra 1.250.000 TL sermayeye sahip Anonim şirketler ile üye sayısı yüz veya daha fazla olan yapı kooperatifleri sözleşmeli bir avukat bulundurmak zorundadır.
4.VERGİ, HARÇ VE CEZALARDA YENİDEN DEĞERLEME (ARTIŞ) ORANI
25 Kasım 2023 tarihli 32380 sayılı Resmi Gazete yayınlanan hüküm uyarınca yeniden değerleme oranı 2023 yılı için % 58,46 olarak tespit edilmiştir.
Buna göre devlet ve buna bağlı diğer kurumlarda vergi harç ve cezalar 01.01.2024 geçerli olmak üzere % 58,46 artırılacaktır. Örnek birkaç kalemi aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
