Avrupa Kimyasallar Ajansı (ECHA), 13 Ocak’ta Danimarka, Almanya, Hollanda, Norveç ve İsveç’in ulusal makamlarından AB’nin kimyasallar yönetmeliği olan REACH (Kayıt, Değerlendirme, Yetkilendirme ve Kimyasalların Kısıtlanması) kapsamında per- ve polifloroalkil maddelerin (PFAS’lar) de kısıtlanması için resmi bir teklif aldığını duyurdu. ECHA, “AB tarihindeki en geniş kapsamlı tekliflerden birisi” olarak adlandırdığı, soğutma ve ısıtma endüstrisi için önemli sonuçları olabilecek ayrıntılı teklifi 7 Şubat 2023’te yayınlayacak.
Doğada kalıcı olmaları nedeniyle “kalıcı kimyasallar” (“forever chemicals”) olarak adlandırılan PFAS’lar, pek çok ev eşyasında kullanılmakla beraber ve insan sağlığına zarar vermekle de ilişkilendirilir.
ECHA yaptığı açıklamada, kısıtlama önerisinin, beş yetkili makamın “AB ve Avrupa Ekonomik Alanı genelindeki, yeterince kontrol edilmeyen PFAS’ların imalatında, piyasaya arzında ve kullanımında riskler bulması” sonrasında verildiğini belirtti. Temmuz 2021’de beş ülke, teklifi Temmuz 2022’ye kadar sunacaklarını açıklamışlardı, ancak bu güne kadar ertelendi.
Özellikle, teklifteki PFAS kimyasalları arasında bazı HFC ve HFO soğutucu akışkanların yanı sıra HFO-1234yf ve diğer f-gazların atmosferik bir bozunma ürünü olan trifloroasetik asit (TFA) da bulunmaktadır. Bu f-gazlar ve TFA, ABD Çevre Koruma Ajansı (EPA) haricinde, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) tarafından PFAS kategorisinin bir parçası olarak kabul edilmektedir.
ECHA, önerilen kısıtlama ve destekleyici belgelerin 7 Şubat’ta yayınlanmasından önce gerekli idari kontrolleri yapacak. Aynı gün, ulusal makamlar Brüksel’de 11:00 – 12:30 (CET) arasında bir basın açıklaması gerçekleştirecek.
Son üç yılda, beş ulusal yetkili farklı PFAS’ları, bunların kullanımlarını ve insanlara ve çevreye oluşturabilecekleri riskleri araştırdı. Bu maddelerin kullanımına ilişkin kanıt toplamak için iki kamuoyu araştırması gerçekleştirdiler ve edinilen tüm bilgileri incelediler.
Sonraki adımlar
ECHA’nın Risk Değerlendirmesi (RAC) ve Sosyo-Ekonomik Analiz (SEAC) bilimsel komiteleri, Mart 2023’teki toplantılarında önerilen kısıtlamanın REACH’in yasal gerekliliklerini karşılayıp karşılamadığını kontrol edecek. Eğer yeterli bulunursa, komiteler teklifin bilimsel değerlendirmesini gerçekleştirecek. 22 Mart 2023’te altı aylık bir istişarenin başlaması planlanıyor. Kısıtlama sürecini anlatmak ve görüş bildirmek isteyenlere yardımcı olmak için 5 Nisan 2023’te çevrimiçi bir bilgilendirme toplantısı düzenlenecek.
RAC ve SEAC’ın görüşleri, REACH’e uygun olarak, normalde bilimsel değerlendirmenin başlamasından itibaren 12 ay içinde hazır olur. Ancak ECHA, “teklifin karmaşıklığı ve istişareden beklenen bilgilerin kapsamı” göz önüne alındığında, komitelerin görüşlerini nihai hale getirmek için daha fazla zamana ihtiyacı olabileceğini söyledi. Görüşler kabul edildikten sonra Avrupa Komisyonu’na gönderilir ve Komisyon, AB Üye Devletleri ile birlikte olası bir kısıtlamaya hakkında kararını verir.
