15. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi Sonuç Bildirisi Yayımlandı

15. ULUSAL TESİSAT MÜHENDİSLİĞİ KONGRESİ SONUÇ BİLDİRİSİ

İlki 1993 yılında düzenlenen, 30 yıllık bir birikim ve geleneği olan 15. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi, TMMOB Makina Mühendisleri Odası adına İzmir Şubesi yürütücülüğünde “Mekanik Tesisatta Dönüşüm” ana temasıyla, 26-29 Nisan 2023 tarihleri arasında İzmir`de MMO Tepekule Kongre ve Sergi Merkezi`nde düzenlenmiştir. Kongre ile birlikte TESKON+SODEX Fuarı da Hannover Messe Sodeks Fuarcılık A.Ş. tarafından aynı tarihlerde gerçekleştirilmiştir. Kongre ve fuar etkinliklerinin tamamı MMO Tepekule Kongre ve Sergi Merkezi’nde bulunan 4 salon ve fuar alanında yer almıştır. Kongre, 24 kurum ve kuruluş tarafından desteklenmiştir. Kongre boyunca toplam 43 oturumda 123 bildiri sunulmuştur.

Kongre sırasında toplam 5 sempozyum, 7 seminer, 2 panel, 1 forum, 1 konferans, 2 sabah toplantısı gerçekleştirilmiştir. Kongre ile paralel düzenlenen TESKON+SODEX Fuarı’na toplam 1500 m² stant alanında, sektörde ürün ve hizmet üreten 75 kuruluş katılmıştır. Kongreyi 3.000’i aşkın mühendis, mimar, teknik eleman ile üniversite, meslek yüksekokulu ve meslek lisesi öğrencisi izlerken, fuar 7.000’i aşkın kişi tarafından ziyaret edilmiştir.

Oturumlarda tesisat mühendisliği alanındaki bilimsel, teknolojik gelişmeler ve uygulamalar ile sektörde yapılan AR-GE çalışmalarının tanıtıldığı, bilgi ve deneyimlerin paylaşıldığı bildiriler sunulmuştur. Bilimsel/Teknolojik Çalışmalar başlıklı oturumlarda tesisat mühendisliği ve ilgili alanlarda uluslararası ölçekte yenilik getiren teorik veya deneysel özgün araştırma sonuçları sunulurken, seminer ve sempozyumlarda ise uluslararası ölçekte yapılmış uygulama ve araştırmalar tartışılmıştır.

Kongre oturumları aşağıda belirtilmiştir.

SEMPOZYUMLAR

• Küresel Salgın ve Mekanik Tesisat Sempozyumu
• Temel Bilimler Sempozyumu
• Soğutma Teknolojileri Sempozyumu
• Binalarda Enerji Performansı ve Sıfır Enerjili Binalar Sempozyumu
• İç Hava Kalitesi Sempozyumu

SEMİNERLER

• Bacalar Semineri
• Binalarda “Commissioning” Uygulamaları ve Faydaları Semineri
• Bütünleşik Sistem Tasarımında Performans Modelleme ve Simülasyon Uygulamaları Semineri
• Enerji Depolama Uygulamalarında Yenilikçi Yaklaşımlar Semineri
• Binalarda Titreşim, Ses ve Yangın Yalıtımı Semineri
• Yangın ve Can Güvenliğine Yönelik Tesis Edilen Sistemlerin Çalışma Sürekliliğini Sağlayacak Periyodik Kontrol, Test ve Bakım Süreçlerinin Yönetimi Semineri
• Yapı Bilgi Modellemesi (BIM) Semineri
• Madenlerde Havalandırma Sistemleri Semineri

PANEL

• Yeşil Mutabakat
• Mekanik Tesisatta Dönüşüm

SABAH TOPLANTILARI

• Sektör Dernekleri Başkanları İle Ortak Çalışmalar
• Makina Hangar & Bilim, Dönüşüm Ve Girişim Merkezi Projesi

Kongre sonucunda aşağıdaki konuların kamuoyuna duyurulmasına karar verilmiştir:

1. Meslek odalarımızın ve sektör derneklerinin tüm karşı görüşlerine karşın, hükümetin mesleğimizi yakından ilgilendiren İmar Kanunu, Yapı Denetim Kanunu ve ikincil mevzuatta yapmaya çalıştığı düzenlemeler yapı üretim süreçlerinde kuralsızlığı ve denetimsizliği getirmekte, güvenli, sağlıklı, konforlu yapıların yapımını engellemekte, mesleğimize, meslektaşlarımıza, sektörümüze zarar vermektedir. Yapı üretim ve denetim süreçlerine yönelik mevzuat kamusal bir bakış açısıyla ele alınmalı, meslek odalarıyla işbirliği yapılarak yeniden düzenlenmelidir.
2. Kamuya açık toplu bulunan hastaneler başta olmak üzere yeni yapılacak yapıların iklimlendirme sistemleri tasarımında mimar ve mühendisler dışında enfeksiyon ve halk sağlığı uzmanlarından görüş ve katkıları alınmalıdır.
3. Yeni yapılacak hastane binalarının tasarımında mahallerdeki bulaşıcıların seyreltilmesi için %100 taze/temiz havalı iklimlendirme sistemleri tercih edilecektir. Ayrıca iklimlendirme sistemleri nedeniyle oluşan hava akımlarını azaltmak için CFD (hesaplamalı akışkanlar dinamiği) analizleri, optimize edilmiş hava akış modelleri ve tek yönlü hava akış modelleri kullanımı artacak, son olarak kişisel havalandırma ve egzoz sistemleri gündeme gelecektir. Bu konuda Tesisat Mühendislerinin ciddi sorumluluk almaları gelecektir. Bu çalışmaların deneysel ortamda gerçekleştirmek için ilgili laboratuvar çalışmaları için sektör dernek ve/veya firmaları ortak çalışmalarda bulunmalı,  sonuçları kamuoyu yanı sıra ilgili uluslararası dernek ve kuruluşlar ile paylaşılmalıdır.
4. Ülkemizde yangın yönetmeliği ile sadece yangın anında çalışacak tasarıma yönelik kurallar ve standartlar getirilmiştir. Benzer şekilde iklimlendirme sistemlerinde pandemi ile mücadele konusunda bir yönetmeliğin hazırlanması için TMMOB igili Odalar, TTB ve ilgili Meslek kuruluşlarının katkı ve katılımıyla çalışma başlatılmalıdır.
5. Hastane iklimlendirme sistemleri konusunda İklimlendirme Teknik Kurulu (İTK) çalışmaya devam etmelidir.  Pandemi hastaneleri iklimlendirme sistemlerinin Periyodik Muayenesi ile ilgili “kontrol listesi”de içerek şekilde bir norm hazırlamalıdır. Oda  Periyodik Muayene Yetkili Mühendisliği için eğitim ve belgelendirme programı hazırlamalıdır.
6. Karışım havasını kullanan klima santrallerinden geçen havada uçucu haldeki mikroorganizmaların partikül filtreleri, UV lambalar veya elektrostatik filtreler, hidrojen peroksit, gümüş iyonları, ozonlama gibi sistemler ile yoğunluğu azaltılabilir. Ancak bu cihazlar gerek bakım ve işletme zorluğu nedeniyle, gerekse de uçucu mikroorganizmaların tümünü etkisiz hale getiremeyeceği için, pandemi döneminde klima santralleri %100 dış hava ile çalıştırılmalıdır.
7. TS 825 standardı görüşe açılmalı, enerji verimliliği ile ilgili mevzuat eksiklikleri giderilmelidir.  Ülkemizin enerjide dışa bağımlılığının ve çevreye salınan sera gazlarının azalmasına katkısı olacak şekilde TS 825 iyileştirilmiş U değerleri, MGM (meteoroloji genel müdürlüğü) alınan verilerle meteorojik değerlerin güncellenmesi ve detaylandırılmasını da içerecek şekilde tamamlanmalı ve enerji limitleri ile yürürlüğe sokulmalıdır.
8. Tesisatlarda enerji verimliliği, yangın güvenliği ve ses yalıtımı ile ilgili unsurlar dikkate alınmalı ve tesisat elemanlarında (borular, kanallar, vanalar, tank vb.) ve iklimlendirme ekipmanlarında uygun malzemeler ile yalıtım yapılmalıdır.
9. Tesisatların duvar ve döşeme geçişlerinde yangının ve zararlı etkilerinin yayılmasını engelleyecek pasif yangın yalıtımı önlemleri alınmalıdır. Ekipmanlardan kaynaklanan veya tesisatlar yoluyla yayılan hava doğuşumlu ve darbe kaynaklı gürültüye karşı ses yalıtımı yapılmalıdır. Tasarımcılarımızın ses ve yangın yalıtımı konularında da Oda, sektör dernekleri ve üniversitelerce verilecek eğitimlerle bilgi seviyesi arttırılmalıdır.
10. Çevresel etmenlerden çocuklar çeşitli sebeplerle yetişkinlere göre daha kolay ve fazla etkilenebilmektedirler. Bu etmenler arasında zamanlarının çok büyük kısmını geçirmeleri sebebiyle ev, okul ve ikisi arasındaki ulaşım araçlarındaki iç çevre kalitesi bileşenleri kritik önem taşımaktadır. Ev ve okullarda çocukların iç hava kirleticilerine maruziyetlerini kontrol edebilmenin ana araçlarından birisi havalandırmadır.  Mimari çözümlerle doğal havalandırmanın yetersiz kaldığı durumlarda, mekanik havalandırmaya gerekli olmaktadır. Bununla birlikte, iç ortamlar için hava kalitesi standartları da bulunmadığından, önemli kirleticiler için iç hava sınır değerleri uygulanmadan mekanik havalandırma kendi başına yetersiz kalacaktır. Özellikle Kahramanmaraş merkezli depremlerin yarattığı yıkım sonucu yeni yapılacak okullar ve evler düşünüldüğünde yapım şartnamelerine mimari çözümlerle doğal havalandırmaya öncelik verecek şekilde ihtiyaç halinde mekanik havalandırmanın eklenmesi, bahsedilen sorunun iyileştirilmesi yolunda önemli bir adım olacaktır.  Başta okullar olmak üzere toplu bulunulan kamuya açık mekanlarda İç Hava Kalitesi standardının hazırlanması ve buna uygun mevzuatın düzenlenmesi bir gerekliliktir. İklimlendirme Teknik Kurulu (ITK) çalışma konularından biri de bu olmalıdır. Gelecek kuşakların sağlığını korumak ve akademik başarı potansiyellerini arttırabilmek için yapım şartnamelerine iç hava kalitesini sağlayacak maddelerin eklenmesi için gerekli çalışmalar yapılmalıdır.
11. Enerji üretimi ve enerjinin verimli kullanılması detaylı mühendislik hesaplarını ve iyi uygulamaları kapsayacak bütüncül bir yaklaşımla ele alınmalıdır. Aynı şekilde, ısı transferini iyileştirme yöntemleri ile enerjinin akılcı kullanımı ön plana çıkacaktır. Ekserji yönetimi de bu kapsamda başvurulması gereken önemli bir araç olarak karşımıza çıkmaktadır. Bilginin paylaştıkça artacağına olan inancımız ile dijitalleşmeyi de ön plana çıkararak özellikle sektörel bazda ‘büyük veri’ konularında bir platform oluşturulması önerilmiştir.
12. Bir binada veya tesiste can güvenliğinin ve yangın güvenliğinin sağlanabilmesi kaçış yollarının her daim kaçışa müsait halde tutulabilmesi, yangından korunma sistemlerinin tam da ihtiyacımız olduğu anda beklenen hizmeti verebilmesi için belli aralıklarla kontrol, test ve bakımlarının yine yönetmelik ve standartlara göre yapılması büyük önem arz etmektedir, bu konuda bina ve tesis işletmeleri veya bina ve tesis yönetimleri hassasiyetle davranmalıdır.
13. Bina veya tesisler uygun şekilde işletmeye alındıktan çok da uzun olmayan bir süre sonra kaçış yolları ve kaçış merdivenlerinin bloke edildiği, yangın alarm panellerinin ve duyuru sistemlerinin kapatıldığı, vanaları kapatılan veya yangın pompaları devre dışı bırakılan bina veya tesis miktarı azımsanmayacak sayıdadır. Bu amaçla yönetmelik ve standartlara uygun olarak tasarlanan ve tesis edilen yangın korunum sistemlerinin yine standartlara uygun olarak test ve bakımlarının yapılması, Periyodik Muayeneler oda tarafından belgelendirilmiş Yetkili Mühendisler eliyle yapılmalıdır. Denetim kamusal bir iştir, ve ilgili kamu kurumlarınca bakım test ve muayenelerin usulune uygun yapılıp yapılmadığının denetlenmesi sağlanmalıdır.
14. Yeraltı madenlerinde havalandırma uygun şekilde tasarlanmaz ve uygulanmaz ise diğer çalışmaların yapılmasını olanaksız kılan bir konudur. Bu anlamıyla yeraltı ocaklarında iş sağlığı ve güvenliğinin temini açısından oldukça önemli bir araç konumundadır. Türkiye’de yeraltı ocaklarında neredeyse düzenli denilebilecek sıklık ve büyüklükte yaşanan ve havalandırma ile doğrudan ya da dolaylı olarak ilgili kazalar hem akademinin hem de madencilik sektörünün konuya yeterli ilgi göstermediğinin bir göstergesidir. Ülkemizdeki bu durumun birbiriyle yakından ilişkili birçok sebebi olmakla beraber esasen bu sebeplerin tek tek ele alınmasından ziyade bir bütün olarak ele alınmaları gerekmektedir. Ocak havalandırması konusunda iyi yetişmemiş bir maden mühendisinin doğru bir havalandırma tasarımı yapamayacağı, bu nedenle ocaklardaki uygulamalarda hatalar yapılabileceği ve aksaklıkları çözmenin zor olacağı, havalandırma bilgisi ve tecrübesi eksik sektörün ve bürokratların oluşturacağı mevzuatların sorunlar içereceği, mevzuatların pratikte uygulanması sırasında sorunlar oluşacağı, anılan sebeplerle denetleme mekanizmasının etkili bir şekilde çalışamayacağı ve tüm bunların sonucu olarak kazaların önlenemeyeceği açıktır. Özellikle mevzuat oluşturma sürecinde konun uzmanlarının bir araya gelerek havalandırmaya yönelik tüm mevzuat içeriğinin bilimsel temellere dayanan ve ülkenin şartlarını da göze alacak biçimde belirlenmesi, belirlenen içeriğin paydaşlarla mutlaka tartışılması ve ortak kabul görmesi esas olmalıdır. Mevzuatların muğlak/eksik/hatalı ve yoruma yol açacak maddeler içermesinden özellikle kaçınılmalı ifadeler net ve anlaşılır olmalıdır. Mevzuata konulacak maddelerin uygulanması sırasında pratikte ortaya çıkabilecek sonuçlar mutlaka detaylı olarak irdelenmelidir.
15. Ülkemizde madenciliğe yönelik kamu kurumları ve özel sektör ocaklarında hazırlık, üretim, iş sağlığı ve güvenliği gibi konularda müdürlükler, başmühendislikler vb. gibi birimler ve kadrolar bulunuyor olsa da havalandırma ile ilgili birim ve kadrolar ya lağvedilmiş ya da hiç kurulmamıştır.  Bu durumda havalandırma rutin bir iş gibi algılanmakta ve çoğu durumda uzmanlaşmamış mühendislere teslim edilmektedir. Bu ise yeraltı ocaklarında havalandırma ile ilgili birçok sorunun fark edilememesine, fark edilse bile bilgi ve tecrübe eksikliği nedeniyle “nasıl olsa bir şey olmaz” yaklaşımı ile önemsenmemesine yol açabilmektedir. Bu durumun düzeltilebilmesi için işletmelerde Havalandırma Daire Başkanlığı/Müdürlüğü gibi birimler kurulmalı ve görevi sadece maden havalandırması olan başkaca herhangi bir görevi olmayan teknik kadrolar bu birimlerde istihdam edilmelidir.
16. Yeraltı ocaklarını denetleyen kamu görevlilerinin kontrol etmesi gereken çok sayıda parametre olduğu göze alındığında bunun başarması oldukça güç bir iş olduğu ve denetimlerin bu nedenle çoğu zaman etkin olmadığı görülmektedir. Buna yönelik olarak yeraltı madenlerinin sadece havalandırmaya yönelik olarak uzmanlaşmış denetim personeli tarafından denetlenmelidir.
17. Yeraltı madenlerinde çalışacak maden mühendislerinin havalandırma konusunda yetiştirilmesi, konuya ilginin ve farkındalığın arttırılması için üniversite eğitiminde havalandırmaya verilen önem arttırılmalıdır. Buna yönelik olarak konuda uzmanlaşmış akademik personel sayısının arttırılması hedeflenmelidir. Bunun yanında kamu ve özel sektörde çalışan mühendislerin havalandırma konularında bilgi, tecrübe ve ilgilerini arttırmaya yönelik eğitim ve uygulamalar arttırılmalıdır.
18. İstanbul Kartal’da bu sene tamamlanması planlanan günün koşullarına göre kendini yenileyen, geliştiren ve dönüştüren bir merkez olarak hedeflenen Makina Hangar’da iklimlendirme sektörü yer almalı, katkı ve destekleri olmalıdır.
19. İklimlendirme Sektör İmalatçıları için yeni vir Gümrük (teknik) Engeli olarak değerlendirilebilecek Yeşil Mutabakat’a uyum için mevzuat süreci tamamlanmalı ve bu konuda sektör desteklenmelidir.
20. Oda ve sektör bileşenlerinin oluşturduğu Pandemi döneminde başarılı çalışmalar ortaya koyan, toplu bulunulan kapalı ortamlar için İklimlendirme ekipmanlarında alınması gerekli tedbirleri ve çalışma prensiplerini ortaya koyan, bu konuda  görüş ve önerilerini içeren çok önemli metinler üreten İklimlendirme Teknik Kurulu;  başta Hastane İklimlendirme Sistemleri olmak üzere, yapılarda enerji verimliliği/tasarrufu, konfor kriterleri ve şartları,  yangın tesisatı vb alanlarda çalışmaları  sürdürülmelidir.

15. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi ve Teskon+Sodex Fuarı`nın niteliği ve niceliğiyle çağdaş, demokratik, sanayileşen bir Türkiye yaratılması sürecine katkıda bulunacağı inancı ile yukarıdaki istemlerimizin yaşama geçirilmesinin takipçisi olunacak ve 16. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi ve Fuarı aynı anlayış ile ulusal ve uluslararası katılımı daha da artırılarak gerçekleştirilecektir.

TMMOB MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI